Een heerlijk geschiedenisverhaal over inox...
Eeuwenlang hebben mensen gezocht naar ideale gebruiksvoorwerpen om voedsel naar hun mond te brengen. Tot inox ontdekt werd.
Vroeger waren deze ideale voorwerpen uit goud gemaakt. Gouden gebruiksvoorwerpen bemoeien zich niet met de smaak van drank of voedsel. Goud reageert chemisch weinig tot nooit. Het maakt geen nieuwe verbindingen door in contact te komen met voedsel, drank en de mond waardoor er niet veel smaak wordt afgegeven. A job well done, zou je denken.. Behalve dat goud te zeldzaam en duur is, behalve voor koningen. Zilver mag dan vrij inert zijn, maar toch reageert het met sommige voedingsmiddelen en de mond, waardoor er een lichte metaalsmaak achterblijft. Zilver is ook duur en zeldzaam waardoor het weer enkel door de rijken werd gebruikt. Hierdoor aten de meeste mensen in de geschiedenis met hun handen of met bestek gemaakt van sterk gesmaakte metalen of hout.
In 1743 werd er een oplossing gevonden zodat er met waardigheid kon gegeten worden. De messenmakers van Sheffield vonden een manier om koper te dekken met een laagje zilver waardoor het goedkoper werd. Hierdoor konden de middenklasse rustig eten met een minimum aan mondelinge ongenoegenheden. Door de ontdekking van elektriciteit in 1840 werd het bestek nog betaalbaarder. Het probleem van een uitgesproken smaak bleef. Napoleon had het geld om te experimenteren met behulp van aluminium, die niet zo’n uitgesproken smaak had, maar wel verkleurde. Het in gebruik nemen van plastiek bestek in de 20e eeuw, kon niet concurreren met zilver. De glans en glitter van het bestek vormen een essentiële ervaring bij het eten. Te geboren worden “With a silver spoon in your mouth” was een teken dat je deel uitmaakte van een welvarend gezin.
In 1913 kreeg metallurg Harry Brearley de opdracht om betere legeringen van een pistool te maken. Hij testte verschillende staal op hun hardheid en wanneer die niet goed waren, werden ze gedumpt in een hoek. Op een dag liep Brearley voorbij de stapel roest afgewezen exemplaren en zag hij iets glimmen. Hij viste het exemplaar van de grond en besefte voor het eerst dat hij het allereerst roestvrij staal vasthield die de wereld ooit gekend heeft. Maar toch was dit niet helemaal juist. Wetenschappers in Frankrijk, Duitsland en de VS hadden , buiten medeweten van Brearley, ontdekt dat wanneer chroom werd toegevoegd met staal, er een stabiele en transparante oxide laag werd gevormd, die niet roestte. De 6000- jarige zoektocht naar het perfecte bestek eindigde wanneer Brearley het stuk metaal in zijn mond stak en zo ontdekte dat het een betaalbare smakeloze metaal was.
Het bestek was een democratische uitvinding zodat iedereen, hoe arm of hoe rijk ook, er gebruik van kan maken. Vandaag de dag vind je overal in elke keuken roestvrij staal, zelfs in onze mond. Toch is het vreemd dat er nog altijd bij speciale gelegenheden het zilveren bestek wordt afgestoft. Het materiaal kan niet concurreren met roestvrijstaal, dus zou het beter voor sieraden worden gebruikt. Wij zijn een generatie geboren met roestvrijstalen lepels in de mond, waar zeer trots op moeten zijn!
Ook nu nog steeds blijft inox ideaal voor dit soort dagelijkse gebruiksvoorwerpen, maar eveneens voor voorwerpen in de medische wereld en voor chirurgische ingrepen die gesteriliseerd moeten kunnen worden...
Karine De Bie
